zja - środowisko przyrodnicze - film -mapa - zadania 

Azja - podział polityczny - film - zadania

Azja - morza i zatoki - zadania

Środowisko przyrodnicze - notatka

Japonia - notatka

Azja -największy kontynent na świecie o olbrzymim zróżnicowaniu geograficznym zarówno fizycznym jak i społeczno-gospodarczym. Jest zarazem kontynentem o największej na świecie liczbie ludności.

Jego powierzchnia wynosi 44,5 mln km² (co stanowi ok. 30% wszystkich lądów). Zwarty obszar lądowy leży w całości na półkuli północnej – rozciąga się od równika aż do wysokich, okołobiegunowych szerokości geograficznych północnych. Na półkuli południowej położonych jest wiele azjatyckich wysp, m.in. duża część Archipelagu Malajskiego. Azja leży też prawie w całości na półkuli wschodniej – jedynym obszarem Azji znajdującym się na półkuli zachodniej jest Półwysep Czukocki.

• Ma dużą rozciągłość równoleżnikową i południkową – współrzędne skrajnych punktów umożliwiają obliczenie rozciągłości Azji;

   

  77°43’N − 1°16’N = 76°27’ – rozciągłość południkowa Azji na stałym lądzie;

  81°N + 11°S = 92° – rozciągłość południkowa Azji z uwzględnieniem wysp (ok. 10 tys. km);

  (180° – 26°05’E) + (180° – 169°40’W) = 164°15’ – rozciągłość równoleżnikowa Azji (ok. 8,5 tys. km);

AZJA – KONTYNENT REKORDÓW

• Największy kontynent na świecie – 44,4 mln km²;
• 60% ludności świata – liczba ludności kontynentu: 4,69 mld (2020);
• Dwa najludniejsze kraje – Chiny (1,44 mld – 2020) i Indie 1,39 mld – 2020);
• Najwyższy łańcuch górski na świecie – Himalaje;
• Największy półwysep na świecie – Półwysep Arabski;
• Największe pod względem powierzchni jezioro świata – Morze Kaspijskie 371,8 tys. km²;
• Największy archipelag na świecie – Archipelag Malajski (około 20 tys. wysp);
• Najgłębsze jezioro świata – Bajkał 1642 m (największy na świecie zbiornik wody słodkiej);
• Najwyższa wyżyna na świecie (4-6 tys. m.n.p.m.) – Tybet;
• Największa Zatoka – Zatoka Bengalska (400 tys. km ²);
• Największa delta na Ziemi – utworzona z osadów składanych przez Ganges i Brahmaputrę przy ujściu do Zatoki Bengalskiej. Powierzchnię delty o około 100 tys. km².

CIEKAWOSTKI

• Jezioro Bajkał to tzw. kryptodepresja (której dno znajduje się poniżej poziomu morza, natomiast powierzchnia nad poziomem morza, występująca najczęściej w głębokich jeziorach (np. jezioro Bajkał w Azji -1164 m p.p.m., jezioro Miedwie w Polsce – 30 m p.p.m.)
• Jezioro Bałchasz (Kazachstan) – jezioro, które na wschodzie jest słone, a na zachodzie słodkie.
• Morze Martwe to bezodpływowe jezioro, którego poziom zasolenia wynosi 22 – 25% (średnie zasolenie mórz to 3,5%).

AZJA – KONTYNENT KONTRASTÓW

• Najwyższy szczyt (Mount Everest 8850 m.n.p.m);
• Najgłębsza depresja (wybrzeże Morza Martwego (~ – 425 m.p.p.m);
• Największe na świecie kontrasty klimatyczne: duże różnice temperatury powietrza, duże zróżnicowanie opadów atmosferycznych, duże zróżnicowanie szaty roślinnej;
• Pasy równoleżnikowo ułożonych gór młodych (Himalaje, Karakorum) – góry fałdowe;
• Duża liczba starych łańcuchów górskich (Sajany, Ałtaj);